Writing about the Burial Jars in the Vernacular

The writing commission from the National Commission on Culture and the Arts has turned out to be more taxing than I expected. My write-up, about the limestone burial jars of Kulaman Plateau, is not much different from the pieces that I have written before. This time, though, I have to write in Hiligaynon and then provide a Tagalog translation.

The article must be in the vernacular because the collection where it will be included will be used locally. The educational material will be used by teachers in the Department of Education–Region XII. I don't know exactly if the complete output is a book or visual aids for teaching. What I know is that one hundred cultural icons of the region will be featured and the project is being implemented for each region of the country.

NCCA will have the copyright of my write-up, so I will only share with you the first paragraph of my draft. Here's the original in Hiligaynon:

Sang mga 1,500 na ka tuig ang nagligad, ang Kulaman Plateau sa South Central Mindanao ginpuy-an sang mga tawo nga may pinasahi nga pamaagi sang paglubong sang ila patay. Wala mahibaloi kung ginalubong nila sa lupa ang ila patay o ginasulod lang sa lungon asta madunot, pero basta madunot na ang unod, ila ibalhin ang tul-an sa banga nga ginhimo halin sa bato nga limestone. Ang mga banga gintago sa sulod sang mga kweba kag mga rock-shelter, o puluy-anan nga bato, amo nga sa sulod sang isa kag tunga ka siglo, napreserba ang mga banga kag tul-an sang tawo kag, sa karon, nagahatag sa aton sang higayon nga masilip ang panginabuhi sang mga sinauna nga tawo sang Mindanao.

As far as I can remember, this is my first time to write nonfiction in my mother tongue, and I wish I don't have to do this again. I prefer writing in English. I'm not being an elitist or a poseur. I like English better because it has a huge vocabulary and it's easier to check online if my spelling and grammar are correct. With Hiligaynon, I can barely find reliable and comprehensive references. For the same reasons, I find writing the Tagalog translation comparatively easier. Here it is:

Mga 1,500 taon na ang nakalipas, ang talampas ng Kulaman sa Gitnang Timog ng Mindanao ay pinaninirahan ng mga tao na may kakaibang pamamaraan ng paglilibing. Hindi nalaman kung nililibing nila sa lupa ang kanilang patay o nilalagay lang nila sa loob ng kabaong hanggang maagnas, ngunit kapag naagnas na ang laman, nililipat nila ang mga buto sa banga na gawa sa batong limestone. Ang mga banga ay tinago sa loob ng mga kuweba at mga rock-shelter, o kanlungang bato, kaya sa loob ng isa’t kalahating siglo, napreserba ang mga banga at buto at, ngayon, nagbibigay sa atin ng pagkakatong masilip ang pamumuhay ng mga sinaunang tao ng Mindanao.